یزد، سرزمین بادگیرها، قنات‌ها و معماری خشتی، تنها به جاذبه‌های تاریخی و معماری منحصربهفردش شهرت ندارد؛ بلکه غذاهای سنتی این شهر نیز بخش مهمی از فرهنگ و هویت مردم آن را تشکیل می‌دهد. بهترین غذای محلی یزد حاصل سال‌ها تجربه، زندگی در اقلیم خشک کویر و سازگاری با طبیعت این منطقه است. غذاهایی که در این شهر طبخ می‌شوند، ریشه در تاریخ کهن و سبک زندگی ساده اما هوشمندانه مردم یزد دارند
| لیست بهترین غذای محلی یزد |
|---|
| قیمه یزدی |
| فسنجان یزدی |
| خورش سیب |
| اشکنه یزدی |
| قلیه کدو |
| آش شولی |
| آش جو گاو |
| آش انار |
| کله گیپا |
| آش ماش |
در دل این شهر کویری، آشپزی سنتی همچنان زنده است و غذاهایی پخته می‌شوند که سادگی، خلاقیت و طعمی بی‌نظیر را در کنار هم دارند. مردمان یزد با استفاده از مواد اولیه‌ای محدود، اما کاملاً مغذی و طبیعی، غذاهایی تهیه می‌کنند که هم سیرکننده هستند و هم طعمی ماندگار در ذهن هر کسی به‌جا می‌گذارند. بهترین غذای محلی یزد مانند آش شولی، قیمه یزدی، کوفته نخودچی و خورش به‌یخ، نمونه‌هایی از این هنر آشپزی است که با کمترین امکانات، بیشترین رضایت را به ارمغان می‌آورد
در نهایت باید گفت که شناخت و تجربه‌کردن بهترین غذای محلی یزد راهی برای لمس فرهنگ، تاریخ و اصالت این سرزمین کویری است. غذاهای یزدی فراتر از رفع نیاز به غذا، روایتگر صبر، سادگی و هنر زندگی مردمانی است که در سخت‌ترین شرایط طبیعی، طعمی ماندگار و منحصربهفرد خلق کرده‌اند. این غذاها امروزه نه‌تنها در خانه‌های یزدی‌ها، بلکه در سراسر ایران مورد توجه و استقبال قرار گرفته‌اند
1- قیمه یزدی
قیمه یزدی یکی از گزینه‌های محبوب برای تجربه بهترین غذای محلی یزد به شمار می‌رود. این خورش خوش‌طعم با نخود به‌جای لپه، گوشت گوسفندی و ادویه‌هایی مانند دارچین، هل، لیمو امانی و زعفران تهیه می‌شود که طعمی اصیل و خاص به آن می‌دهد. همین ترکیب منحصربهفرد باعث شده قیمه نخود نه‌تنها در بین یزدی‌ها بلکه در بین گردشگرانی که به‌دنبال شناخت بهترین غذاهای محلی یزد هستند، جایگاه ویژه‌ای پیدا کند.
این غذای سنتی معمولاً همراه با برنج ساده یا زعفرانی و سیب‌زمینی سرخ‌کرده سرو می‌شود و ظاهر و طعم دل‌نشین آن، هر ذائقه‌ای را راضی می‌کند. قیمه نخود را می‌توان یکی از نمادهای مهم در سفره‌های یزدی دانست، چرا که حضور پررنگی در مراسم‌ها و مهمانی‌های رسمی دارد و یکی از انتخاب‌های ثابت برای چشیدن بهترین غذای محلی یزد به شمار می‌آید.
طرز تهیه قیمه یزدی
- آماده‌سازی نخود :
نخودها رو از شب قبل بخیسان تا خوب نرم بشن. سپس آبش رو عوض کن و نخودها رو بپز تا نیم‌پز بشن. - تفت دادن پیاز و گوشت
پیازها رو نگینی خرد کرده و در روغن تفت بده . بعد گوشت‌های خورشتی رو اضافه کن و با پیاز خوب تفت بده - افزودن ادویه و نخود
زردچوبه، فلفل، دارچین و هل رو اضافه کن و چند دقیقه تفت بده. سپس نخودهای نیم‌پز شده رو اضافه کرده و مواد رو با هم مخلوط کن - اضافه کردن لیمو امانی و آب
لیمو امانی‌ها رو با چنگال سوراخ کن و داخل خورش بنداز. به مواد آب جوش اضافه کن تا روی آن‌ها رو بگیره و اجازه بده با حرارت ملایم حدود ۲ ساعت بپزه تا جا بیفته - افزودن زعفران
در ۲۰ دقیقه پایانی، زعفران دم‌کرده رو اضافه کن تا طعم و عطر خاصی به غذا بده. - سرو نهایی:
قیمه نخود رو با برنج ساده یا زعفرانی سرو کن و در صورت تمایل، سیب‌زمینی سرخ‌کرده هم کنارش بذار تا ظاهر و طعمش کامل بشه.
2- فسنجان یزدی
فسنجان یزدی با طعمی اصیل و سبک پخت متفاوت، یکی از گزینه‌های خاص در میان بهترین غذای محلی یزد به شمار می‌آید. این غذا با ترکیب گردو، رب انار و گوشت چرخ‌کرده یا تکه‌ای تهیه می‌شود، اما آنچه آن را از فسنجان دیگر مناطق متمایز می‌کند، استفاده از ادویه‌هایی مثل هل و گاهی دارچین است که به آن عمق طعم و عطر خاصی می‌بخشد. در فسنجان یزدی، میزان ترشی یا شیرینی غذا بر اساس ذائقه خانواده‌ها تنظیم می‌شود؛ برخی آن را با رب انار خالص و طعم ترش تهیه می‌کنند و برخی با افزودن شکر، نسخه‌ای شیرین‌تر را می‌پسندند.
انعطاف‌پذیری در طعم، باعث شده فسنجان یزدی جایگاه ثابتی در سفره‌های خانوادگی و مهمانی‌های سنتی داشته باشد. این تنوع در ترکیب و مزه، آن را به یکی از بهترین غذاهای محلی یزد برای علاقه‌مندان به غذاهای مجلسی و سنتی تبدیل کرده است. فسنجان یزدی نه تنها نشانی از مهارت آشپزی بومی است، بلکه تجربه‌ای دلچسب از خوراک ایرانی اصیل و بهترین غذای محلی یزد به شمار می‌رود.
طرز تهیه فسنجان یزدی
- آماده‌سازی گردو:
۳۰۰ گرم گردو رو آسیاب یا ریز خرد کن و با کمی آب روی حرارت ملایم بذار تا حدود ۱ تا ۱.۵ ساعت بجوشه و روغن بندازه. - اضافه کردن گوشت:
گوشت چرخ‌کرده یا خورشتی رو با نمک و فلفل مزه‌دار کن، سرخ کن و به گردوی در حال پخت اضافه کن. - طعم‌دهی با رب انار و ادویه‌ها:
۳ تا ۵ قاشق رب انار، مقدار کمی هل، و در صورت تمایل دارچین و شکر به غذا اضافه کن تا طعم ترش یا شیرین دلخواهت رو بگیره. - پخت نهایی:
خورش رو حدود ۲ ساعت با حرارت ملایم بپز تا جا بیفته و لعاب‌دار بشه؛ اگه لازم بود کمی آب اضافه کن. - سرو:
فسنجان یزدی رو با برنج زعفرانی یا ساده سرو کن؛ این خورش خوش‌عطر یکی از محبوب‌ترین نمونه‌های بهترین غذای محلی یزد محسوب می‌شه.
من بلدم.. هفته پیش مهمون داشتیم، نزاشتم مامانم غذاها رو درست کنه، خودم پختم. عالیییی… خودشیفته‌ام اصلاً نیستم 😄 فقط ما با گوشت چرخ‌کرده قلقلی درست می‌کنیم، نه مرغ.
مشاهده در نی نی سایت3- خورش سیب
خورش سیب از جمله غذاهای اصیل و خاص در میان بهترین غذای محلی یزد است که طعم شیرین و متفاوت آن، تجربه‌ای خاص از آشپزی سنتی این منطقه را رقم می‌زند. این خورش با ترکیبی از قیمه (گوشت چرخ‌کرده یا گوشت قلقلی)، لپه، هویج رنده‌شده، لیمو امانی، رب گوجه، گوجه‌فرنگی و سیب شیرین تهیه می‌شود و با ادویه‌هایی مثل زعفران و دارچین عطر و طعمی منحصربهفرد پیدا می‌کند.
خورش سیب یزدی معمولاً با طعمی مایل به شیرین سرو می‌شود و به‌دلیل سبک خاص طبخ و اصالتی که دارد، به‌عنوان یکی از بهترین غذاهای محلی یزد شناخته می‌شود. این غذا نه‌تنها میان مردم یزد محبوبیت دارد، بلکه یکی از نمادهای مهم در حفظ و معرفی فرهنگ آشپزی این شهر به گردشگران محسوب می‌شود.
طرز تهیه خورش سیب یزدی
- آماده‌سازی گوشت:
گوشت چرخ‌کرده رو با پیاز، نمک و فلفل ورز بده و به شکل کوفته‌ریزه دربیار، سپس سرخ کن. - پخت لپه و هویج:
لپه و هویج رنده‌شده رو جداگانه کمی بپز و سپس با گوشت ترکیب کن. - اضافه کردن چاشنی‌ها:
رب گوجه، گوجه‌فرنگی رنده‌شده، لیمو امانی، دارچین و زعفران رو به مواد اضافه کن و کمی تفت بده. - افزودن سیب و پخت نهایی:
سیب‌های شیرین خردشده رو به خورش اضافه کن، کمی آب بریز و اجازه بده ۱.۵ تا ۲ ساعت با حرارت ملایم بپزه و جا بیفته. - سرو:
خورش سیب رو با برنج زعفرانی سرو کن؛ طعم خاص و شیرین اون باعث شده این غذا یکی از انتخاب‌های محبوب در میان بهترین غذاهای محلی یزد باشه.
4- اشکنه یزدی
اشکنه یزدی در سادگی در تهیه و طعم دل‌نشین این غذا باعث شده در میان مردم یزد جایگاه ویژه‌ای داشته باشد. اشکنه یزدی نه‌تنها برای وعده‌های روزمره، بلکه در میان غذاهای محلی اصیل نیز به‌عنوان یکی از بهترین غذاهای محلی یزد شناخته می‌شود. ترکیب ساده ولی خوش‌عطر آن، یادآور سفره‌های گرم و بی‌تکلف خانه‌های قدیمی است
طرز تهیه اشکنه یزدی
- تفت دادن پیاز:
یک عدد پیاز متوسط رو نگینی خرد کن و در کمی روغن تفت بده تا طلایی بشه. - افزودن ادویه و آرد:
زردچوبه، فلفل و کمی نمک اضافه کن، سپس ۱ قاشق آرد رو هم بریز و کمی تفت بده تا بوی خامی آرد گرفته بشه. - اضافه کردن سیب‌زمینی:
یک یا دو عدد سیب‌زمینی نگینی‌شده رو به قابلمه اضافه کن، چند دقیقه تفت بده و سپس آب جوش بریز. - اضافه کردن تخم‌مرغ:
بعد از نیم‌پز شدن سیب‌زمینی‌ها، دو یا سه عدد تخم‌مرغ رو در غذا بشکن و هم نزن تا خودش رو بگیره. - پخت نهایی و سرو:
بذار اشکنه با حرارت ملایم جا بیفته. این غذای ساده و سریع، یکی از گزینه‌های محبوب در بین بهترین غذاهای محلی یزد محسوب می‌شه.
5- قلیه کدو
قلیه کدو حلوایی یکی از غذاهای سنتی و زمستانی استان یزد است که با طعمی ملایم و دلچسب، جایگاهی ویژه در میان بهترین غذای محلی یزد دارد. این غذا با ترکیبی از کدو حلوایی، حبوباتی مثل عدس یا لوبیا چیتی، پیاز، روغن و ادویه‌هایی مانند زردچوبه، فلفل و نمک پخته می‌شود. روش پخت قلیه کدو در یزد شبیه به مناطق شمالی کشور است، اما با تفاوت‌هایی در نوع حبوبات و طرز تهیه، رنگ‌وبوی مخصوص به خود را دارد.
قلیه کدو حلوایی معمولاً در شب‌های سرد زمستان با حرارت ملایم و زمان طولانی پخته می‌شود تا طعم مواد به خوبی ترکیب شود. این غذای مقوی و خوش‌طعم، به دلیل ارزش غذایی بالا و ترکیب ساده اما مفید، انتخابی عالی برای فصول سرد است و در کنار دیگر غذاهای سنتی، به‌عنوان یکی از بهترین غذای محلی یزد شناخته می‌شود.
طرز تهیه قلیه کدو
- تفت دادن پیاز:
یک عدد پیاز رو نگینی خرد کن و در کمی روغن یا روغن زرد طلایی کن. - افزودن ادویه و حبوبات:
زردچوبه، نمک و فلفل رو اضافه کن، سپس یک پیمانه عدس یا لوبیا چیتی پخته‌شده رو به مواد اضافه کن. - اضافه کردن کدو حلوایی:
کدو حلوایی خردشده (حدود ۲ لیوان) رو به قابلمه اضافه کن و چند دقیقه با مواد تفت بده. - پخت نهایی:
کمی آب جوش به مواد اضافه کن و اجازه بده با حرارت ملایم حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت بپزه تا مواد نرم و خورش غلیظ بشه. - سرو:
قلیه کدو حلوایی رو گرم و با نان سرو کن؛ این غذای مقوی و خوش‌عطر، در شب‌های زمستانی یکی از دل‌نشین‌ترین نمونه‌های بهترین غذای محلی یزد به شمار میاد.
6- آش شولی
آش شولی از آن دسته غذاهایی است که نامش با بهترین غذای محلی یزد گره خورده؛ آشی سنتی، سبک و خوش‌طعم با قدمتی چند صد ساله که نقش پررنگی در فرهنگ غذایی این شهر ایفا می‌کند. این آش به‌ویژه در شب یلدا در سفره‌های یزدی‌ها جا دارد و با ترکیب ساده‌ای از سبزی آش، عدس، چغندر، آرد، پیاز داغ و چاشنی منحصربهفرد سرکه، طعمی متفاوت و ماندگار را رقم می‌زند.
طرز تهیه آش شولی
- پخت عدس:
نصف پیمانه عدس رو با مقداری آب بپز تا کاملاً نرم بشه. - تفت دادن پیاز و چاشنی‌ها:
یک عدد پیاز رو سرخ کن، کمی زردچوبه بهش اضافه کن و کنار بذار. - افزودن چغندر و سبزی:
چغندر رنده‌شده (یا نگینی) و سبزی آش (مثل اسفناج، تره، جعفری، شوید) رو به عدس پخته‌شده اضافه کن. - قوام‌دهی با آرد:
۲ قاشق آرد رو در کمی آب سرد حل کن و به آش اضافه کن تا کمی غلیظ بشه. - افزودن سرکه:
در پایان، چند قاشق سرکه (یا ترکیب سرکه و شیره انگور) اضافه کن تا طعم ترش آش شولی کامل بشه. - سرو:
آش شولی رو با پیاز داغ تزئین و داغ سرو کن؛ این آش سبک، ترش و خوش‌عطر یکی از گزینه‌های اصیل در میان بهترین غذاهای محلی یزد به حساب میاد.
7- آش جو گاو
آش جو گاو یکی از خاص‌ترین و متفاوت‌ترین غذاهای سنتی استان یزد است که به‌خاطر روش طبخ خاص و ترکیبات منحصربهفردش، جایگاه ویژه‌ای در میان بهترین غذای محلی یزد دارد. این آش سنگین و مقوی با استفاده از جو، گوشت گاو، نخود، عدس، چغندر، سبزی آش و ادویه‌های محلی پخته می‌شود و ساعت‌ها روی حرارت ملایم می‌جوشد تا تمام طعم‌ها در هم آمیخته و به قوام مناسب برسند.
طرز تهیه آش جو گاو
- پخت گوشت گاو:
حدود ۵۰۰ گرم گوشت گاو با استخوان رو با پیاز، زردچوبه و آب بپز تا کاملاً نرم بشه و عصاره خوش‌طعم تولید کنه. - پخت حبوبات:
نخود و عدس (هرکدوم نصف پیمانه) رو از شب قبل بخیسان، جداگانه بپز و بعد به گوشت اضافه کن. - افزودن جو و چغندر:
۱ پیمانه جو پوست‌کنده خیس‌خورده و چغندر نگینی یا رنده‌شده رو به مواد اضافه کن و اجازه بده تا همه با هم حسابی بپزن و لعاب بدن. - ریختن سبزی آش:
سبزی آش (اسفناج، تره، جعفری، گشنیز) رو در مراحل پایانی اضافه کن و اجازه بده حدود نیم‌ساعت با آش بجوشه. - پخت نهایی:
آش رو با حرارت ملایم حدود ۳ تا ۴ ساعت بپز تا جا بیفته؛ در صورت نیاز آب جوش اضافه کن. - سرو:
آش جو گاو یزدی رو داغ و با پیاز داغ و نعنا داغ سرو کن. این آش مقوی و سنتی یکی از متفاوت‌ترین نمونه‌های بهترین غذای محلی یزد محسوب می‌شه.
8- آش انار
آش انار یکی از بهترین غذای محلی یزد است که در روستای عقدا شهرستان اردکان با انارهای مشهور تهیه می‌شود و نقش مهمی در شب یلدا دارد. این آش نماد فصل سرد زمستان و یکی از سنت‌های محبوب یزد به شمار می‌رود.روش پخت آش انار در یزد به‌خاطر فرهنگ و تاریخچه محلی این منطقه کمی متفاوت است و هر بار با طعمی خاص و منحصر به فرد تهیه می‌شود. استفاده از انار تازه، حبوبات و ادویه‌های محلی، باعث می‌شود این آش به عنوان بهترین غذای محلی یزد شناخته شود و در مناسبت‌هایی مثل شب یلدا و جشن نوروز طرفداران زیادی داشته باشد
طرز تهیه آش انار
- آماده‌سازی حبوبات:
حبوبات مورد نظر مثل لوبیا چیتی و عدس را از قبل خیس کن و سپس بپز تا نرم شوند. - سرخ کردن پیاز و سبزیجات:
پیاز را خرد کرده و در روغن تفت بده تا طلایی شود. سپس سبزیجات محلی (مانند جعفری، گشنیز و تره) را اضافه کن و کمی تفت بده. - اضافه کردن حبوبات و گوشت:
حبوبات پخته شده و تکه‌های گوشت خورشتی را به پیاز و سبزیجات اضافه کن و با هم مخلوط کن. - افزودن انار و ادویه‌ها:
آب انار تازه یا رب انار را به آش اضافه کن. همچنین نمک، فلفل و ادویه‌های مورد علاقه مثل زعفران یا دارچین را اضافه کن تا طعم مخصوص آش انار یزدی به‌وجود بیاد. - پخت نهایی:
آش را با حرارت ملایم حدود ۱ تا ۲ ساعت بپز تا جا بیفتد و طعم‌ها به خوبی ترکیب شوند. - سرو:
آش انار یزدی را گرم سرو کن، مخصوصاً در شب یلدا که غذایی سنتی و خوشمزه محسوب می‌شود.
9- کله گیپا
کله گیپا یکی از غذاهای خاص و سنتی یزد و اردکان است که در دسته‌ی بهترین غذای محلی یزد قرار می‌گیرد. این غذا با ترکیبی از کله و پاچه گوسفندی، سیرابی، نخود، برنج، ماش، پیاز، گوشت گوسفندی و ادویه‌هایی مثل زیره و پودر نارنج تهیه می‌شود. طعم لذیذ و مقوی بودن این غذا باعث شده که در میان مردم محلی و حتی گردشگران جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.
طرز تهیه کله گیپا
- پخت گوشت و سیرابی:
حدود ۵۰۰ گرم گوشت گوسفندی (با استخوان)، به‌همراه کله‌پاچه و سیرابی تمیزشده رو با پیاز، زردچوبه و کمی نمک بپز تا کاملاً نرم بشن و آب قلم غلیظی ایجاد شه. - افزودن حبوبات و برنج:
۱ پیمانه نخود خیس‌خورده و ½ پیمانه برنج شسته‌شده رو به مواد اضافه کن. می‌تونی از ماش یا عدس هم استفاده کنی. اجازه بده تا همه با هم خوب بپزن و مواد کاملاً جا بیفتن. - طعم‌دهنده‌های سنتی:
ادویه‌هایی مثل زیره، دارچین و پودر نارنج رو در مراحل پایانی اضافه کن تا عطر محلی و اصیل کله گیپا تقویت بشه. - پخت نهایی:
همه مواد باید کاملاً له و ترکیب شن و خوراکی چرب، مقوی و دلچسب به دست بیاد. بهتره با شعله ملایم حدود ۴ تا ۵ ساعت آش رو بپزی. - سرو:
کله گیپا رو داغ همراه با نان سنگک، آب‌لیمو یا ترشی سرو کن
10- آش ماش
آش ماش مهریز یکی از نمونه‌های اصیل و خاص از بهترین غذای محلی یزد است که بیشتر به عنوان صبحانه در شهر مهریز سرو می‌شود. این آش در مراسم سنتی مانند ترحیم نیز کاربرد دارد و با ترکیبی از ماش، نخود، سیرابی و ادویه‌های محلی، طعمی ساده اما دلچسب دارد. بدون شک، آش ماش جایگاه ویژه‌ای در میان بهترین غذاهای محلی یزد دارد
طرز تهیه آش ماش
- پخت حبوبات:
ماش، نخود و لوبیا (هرکدام حدود نصف پیمانه) را از شب قبل بخیسان و جداگانه نیم‌پز کن. - افزودن سیرابی:
حدود ۲۰۰ گرم سیرابی تمیز و خردشده را با کمی پیاز، زردچوبه و آب بپز تا نرم شود. سپس با حبوبات ترکیب کن. - ادویه‌جات:
نمک، فلفل، زردچوبه و کمی زیره برای طعم‌دهی اضافه کن. در صورت دلخواه می‌توان از دارچین هم استفاده کرد. - جا افتادن آش:
مواد را با حرارت ملایم بگذار تا آش کاملاً جا بیفتد و لعاب بیندازد (حدود ۲ تا ۳ ساعت). در صورت نیاز کمی آب جوش اضافه کن. - سرو:
آش ماش مهریز را داغ با پیاز داغ و نعناداغ سرو کن. این صبحانه مقوی و سنتی، نمونه‌ای ارزشمند از بهترین غذای محلی یزد محسوب می‌شود
سخن پایانی
در کنار بناهای خشتی و قنات‌های ثبت جهانی، یزد گنجینه‌ای از طعم‌های ناب و غذاهای سنتی را در دل خود جای داده است. شناخت بهترین غذای محلی یزد نه‌تنها شما را با سبک آشپزی بومی این دیار آشنا می‌کند، بلکه درکی عمیق‌تر از فرهنگ و آداب مردم کویر به شما می‌دهد. غذاهایی که با مهارت و سلیقه، در دل خانواده‌ها و روستاهای دور و نزدیک این استان شکل گرفته‌اند، امروز به بخشی از میراث ناملموس فرهنگی یزد تبدیل شده‌اند
