مناطق حفاظت شده نقاطی از زمین هستند که به منظور حفاظت و حفظ تنوع زیستی و جانوران و گیاهان وحشی تشکیل میشوند. این مناطق با اهمیت زیادی برای حفظ تعادل طبیعی و حفظ گونه‌های نادر و تهدیدشده طبیعی انسان و جانوران هستند. در مناطق حفاظت شده یزد نیز تنوع و غنای طبیعی بسیار بالاست. برخی از مناطق حفاظت شده مهم در استان یزد عبارتند از:
فهرست مطالب
1. منطقه حفاظت شده کالمند بهادران
منطقه حفاظت‌شده کالمند بهادران یکی از مناطق مهم و متنوع در استان یزد است. این منطقه به عنوان یکی از اولین مناطق تحت حفاظت در ایران و از طرف سازمان حفاظت محیط‌زیست انتخاب شده و در طول سال‌ها توانسته با حفظ تنوع زیستی و محیط طبیعی، یک مقصد گردشگری و تحقیقاتی مهم باشد.
این منطقه با وسعت بزرگی که دارد و تنوع بوم‌شناسی مختلف، از کوه‌ها تا دشت‌ها و کویرها، یک تجربه‌ی طبیعی فراوان را به گردشگران ارائه می‌دهد. همچنین حفاظت از گونه‌های جانوری و گیاهی نادر و تهدیدشده نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است.
از دیگر ویژگی‌های جالب این منطقه، وجود گوراب (منبع آبی) است که نام رایج منطقه نیز از آن گرفته شده‌است. این گوراب‌ها و منابع آبی در کویر یزد اهمیت زیادی دارند و نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و تامین منابع آب برای حیات دارند.
در کل، منطقه حفاظت‌شده کالمند بهادران یک مثال برتر از حفظ تنوع زیستی و محیط طبیعی است و جاذبه‌ای مهم برای علاقه‌مندان به طبیعت و گردشگران علمی و محیطی می‌باشد.
2. منطقه حفاظت شده سیاه کوه اردکان
منطقه سیاهکوه به واقع یک اکوسیستم طبیعی چندگانه است که ترکیبی از انواع مختلف محیط‌های زیستی از جمله بیابان، کویر، نمکزار، و استپ را در بر می‌گیرد. این تنوع اکوسیستمی باعث شده تا منطقه سیاهکوه به یک منطقه حفاظت‌شده و محیط طبیعی مهم تبدیل شود.
تنوع و تراکم پوشش گیاهی در منطقه، به جانوران کویری شرایط مناسبی را برای زندگی، تغذیه و تکثیر فراهم می‌کند. علاوه بر این، دسترسی محدود به منطقه به دلیل دوری از شهرها و عدم وجود راه‌های ارتباطی آسان، به محیط زیست و جانوران در آن اجازه می‌دهد تا به طور طبیعی و بدون تداخل انسانی تکثیر و رشد کنند. این ویژگی‌ها باعث شده تا منطقه سیاهکوه به عنوان یک پناهگاه برای گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی عمل کند.
در کل، منطقه سیاهکوه یک منطقه طبیعی بسیار مهم است که به عنوان یک منطقه حفاظت‌شده در استان یزد توجه و محافظت ویژه‌ای دارد.
3. منطقه حفاظت شده باغ شادی یزد
شهر هرات به عنوان مرکز شهرستان خاتم در استان یزد در جنوب این استان قرار دارد. این منطقه به عنوان یکی از مهمترین مراکز کشاورزی و تولیدات کشاورزی در استان یزد شناخته می‌شود. هرات دارای مناظر طبیعی زیبا و مناطق گردشگری متنوعی است که جذابیت‌های خود را از جنگل‌ها و پوشش گیاهی غنی خود می‌گیرد.
یکی از مهمترین مناطق گردشگری اطراف هرات، جنگل شادی یزد است. این جنگل به مساحتی بالغ بر ۹ هزار هکتار در شمال شهر هرات واقع شده و بزرگ‌ترین جنگل طبیعی استان یزد و تنها جنگل منطقه کویری استان محسوب می‌شود. جنگل شادی دارای تنوع زیستی غنی در بین درختان و گیاهان مختلف است و نقش مهمی در حفظ تعادل اکولوژیکی و حفظ مناطق مرتعی اطراف دارد.
پوشش گیاهی در این مناطق از اهمیت بسیاری برخوردار است. به علاوه از تأثیرات مثبت در حفظ تعادل زیست‌محیطی، این پوشش گیاهی نقش مهمی در حفظ آب و خاک منطقه دارد و همچنین تولید علوفه برای دامداری و کشاورزی محلی نیز اهمیت دارد.
منطقه هرات به واسطه این ویژگی‌ها و مناظر طبیعی خوب، به عنوان یک مقصد گردشگری جذاب در استان یزد محسوب می‌شود و تاثیر مثبتی بر توریسم و اقتصاد منطقه دارد.
منطقه حفاظت‌شده باغ شادی یزد، یکی از مناطق بسیار غنی از نظر تنوع گیاهی در استان یزد می‌باشد. اطلاعات ارائه‌شده نشان می‌دهد که این منطقه دارای یک مجموعه زیستی بسیار گوناگون از گیاهان با انواع و اقسام خانواده‌ها و جنس‌های گیاهی است. این تنوع باعث ایجاد محیط‌های زیستی متنوع و مناسب برای حفظ گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری می‌شود.
گونه‌های مختلف گیاهی که در این منطقه شناسایی شده‌اند، از ارتفاعات مختلف تشکیل شده‌اند و بسته به شرایط محیطی و توپوگرافی منطقه، در ارتفاعات مختلف رشد میکنند. از درختان بنه در ارتفاعات بالا گرفته تا بوته‌ها و گیاهان کم‌ترین ارتفاعات، تنوع زیستی این منطقه را نشان می‌دهد.
همچنین، اشاره به گونه‌های مختلف نامبرده شده، نشان از وجود یک اکوسیستم غنی در این منطقه دارد که محیط مناسبی برای تکثیر و رشد گونه‌های مختلف فراهم می‌کند. این تنوع گونه‌ها در کنار جلب توجه گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت، نقش مهمی در حفظ تنوع زیستی و حفاظت از گیاهان بومی منطقه ایفا می‌کند.
4. منطقه حفاظت شده کوه بافق
منطقه حفاظت‌شده کوه بافق یکی از مناطق حفاظتی مهم در استان یزد است که به منظور حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم‌های طبیعی در این منطقه تشکیل شده است. این منطقه در ابتدا به‌عنوان منطقه شکارممنوع در نواحی ده انجیر، آریز و باجگان در شهرستان‌های اردکان و بافق معرفی شد. سپس به دلیل داشتن شرایط مناسب برای حفظ تنوع زیستی و گونه‌های گران‌بهای گیاهی و جانوری، به منطقه حفاظت‌شده کوه بافق تبدیل شد.
این منطقه با وسعتی بالغ بر ۸۸,۵۲۷ هکتار در منطقه شمال شرقی شهرستان بافق واقع شده است. رشته‌کوهی این منطقه از بیشه درب بهاباد تا کوه سنگ قصاب در مرز استان یزد با کرمان امتداد دارد. آب و هوای منطقه به دلیل خشکی بسیار، دمای متوسط ۱۶ درجه سانتی‌گراد و بارندگی سالیانه حدود ۷۰ میلی‌متر است.
این منطقه به عنوان یک محیط طبیعی مهم، دارای تنوع بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری می‌باشد که بخشی از تلاش‌ها در حفظ تنوع زیستی است. از این رو، این منطقه مورد توجه مسئولان حفاظت محیط‌زیست و تحقیقاتی جهت مطالعه و حفظ انواع گونه‌های حیات وحش و گیاهی قرار گرفته است.
درست است، ویژگی‌های طبیعی منطقه کوه بافق از جمله ارتفاعات بلند، دره‌های عمیق و دسترسی محدود، باعث شده تا این منطقه از امنیت و حفاظت بالایی برخوردار باشد. این ویژگی‌ها باعث محدودیت در دسترسی افراد به منطقه می‌شود و به وضوح به حفاظت از تنوع زیستی و جلوگیری از فعالیت‌های مخرب کمک می‌کند. از این رو، این منطقه به عنوان یک منطقه حفاظت‌شده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
راه فرعی تنهاترین راه ارتباطی که از دشت شیطور به سمت شهرستان بافق و در نتیجه به منطقه کوه بافق می‌رود، نقطه وصلی بین دشت و کوهستان است و ممکن است در تسهیل دسترسی به منطقه نقش مهمی داشته باشد. این امکان به محققان و محافظان محیط‌زیست کمک می‌کند تا به تحقیقات علمی دقیق‌تر و نظارت بهتر در این منطقه بپردازند و از منابع طبیعی آن بهره‌برداری صحیح و پایداری را تضمین کنند.
5. پناهگاه حیات وحش دره انجیر و نی باز
پناهگاه حیات‌وحش دره انجیر و نی باز یزد به عنوان یک منطقه حفاظت‌شده با وسعت بزرگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این منطقه که در جنوب شرق استان یزد و در نزدیکی روستای خرانق اردکان قرار دارد، شامل سه منطقه ارتفاعی مهم به نام‌های دره انجیر، بوزوا و نی باز می‌شود.
این پناهگاه حیات‌وحش به وسیله محافظت و حفظ این مناطق با تنوع زیستی متنوع و منحصربه‌فردی که در آن وجود دارد، به محیط‌زیست کمک می‌کند. تراکم گونه‌های گیاهی و جانوری مختلف در این منطقه، از جمله یوزپلنگ آسیایی که از این منطقه به عنوان مسیر عبور و مهاجرت استفاده می‌کند، این پناهگاه را به یک محل مناسب برای حفظ تنوع زیستی تبدیل کرده است.
این منطقه همچنین از لحاظ جغرافیایی و طبیعتی شامل دشت‌های شور، نواحی کوهستانی و تپه‌ماهوری، بوته‌های درمنه و غیره است، که هر یک به نحوه‌ای منحصربه‌فرد زیبایی خاص خود را دارند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که پناهگاه حیات‌وحش دره انجیر و نی باز یزد به یک مقصد گردشگری نیز تبدیل شده و برای علاقه‌مندان به طبیعت و جانوران وحشی جذابیت داشته باشد.
*سوالاتی که پاسخ داده میشوند؟
-
مناطق حفاظت شده یزد کدامند؟
-
هدف انها چیست؟
-
از چه حیوانات و پوشش گیاهی ای حفاظت میکنند؟